II. HUKUKİ HAYAT
Müslüman toplumların hayat tarzında ve tecrübe birikiminde yer alan hukuki hayata ilişkin hüküm ve öneriler, fıkıh literatürünün üç ana bölümünden biri olan “muamelat” bölümünün ana konusunu teşkil eder. Bunlardan aile, miras, vakıf gibi özel alanlar hariç tutulursa, şahıslar arasındaki borç ilişkileri günümüzde “borçlar hukuku” adı altında ele alınmaktadır.
Kur’an ve Sünnet’te borçlar hukuku ve borç ilişkisi için temel teşkil edecek birtakım dini, ahlaki ve hukuki esaslar belirtilmiş, geniş bir coğrafyaya dağılan İslam toplumlarında asırlar boyu süregelen uygulamaların da katkısıyla giderek ayrıntılı bir borçlar hukuku doktrini ortaya çıkmıştır. Ancak İslam hukukunun genel gelişim seyrine paralel olarak borçlar hukuku da, başta alışveriş (bey‘) olmak üzere kira ve iş akdi (icare), şirket, sarf, selem gibi özel borç münasebetlerinin ayrı ayrı tanzim ve tedvini şeklinde gelişmiştir. Bu itibarla borçlar hukukunun genel hüküm ve nazariyesi, klasik İslam hukuku literatüründe bu özel borç münasebetleri ele alınırken çeşitli konular arasına dağılmış olarak bulunur.
