Adab, Hz. Peygamber’in bazan yapıp bazan terkettiği şeyler olup Hanefi literatüründe mendup veya müstehap anlamında kullanıldığı da olur. Bunları terketmek, isaet sayılmaz ve kınamayı gerektirmez ise de riayet edilmesi daha faziletlidir (efdal). Esasen namazın adabı yüce yaratıcının huzurunda durulduğunun farkında olunarak zahiren mütevazi bir halde bulunmaktır.
Namazın adabı (müstehapları) şunlardır:
1. Namaz esnasında iken hem görünüşte hem iç dünyada bir tevazu, sükunet ve huzur içinde bulunmak.
2. Kıyafete çeki düzen vermek. Mesela gömlek gibi düğmeli bir giysi giyildiğinde düğmelerini iliklemek.
3. Kamet sırasında “hayye alel felah” denirken imam ve cemaatin namaz için ayağa kalkması.
4. “Kad kameti’s-salah” denilirken imamın namaza başlaması, müezzini fiilen tasdik etmek anlamına geleceği düşüncesiyle adabdan (müstehap) sayılmıştır. Fakat imamın kametin bitmesini beklemesinde ve kamet bittikten sonra namaza başlamasında da bir beis yoktur. Hatta Ebu Yusuf ile diğer üç mezhep imamına göre en uygunu kamet bittikten sonra namaza başlanmasıdır. Çünkü bu suretle cemaate saflara çekidüzen verme fırsatı tanınmış olur.
Kamet getirilirken camiye giren kişi ayakta beklemeyip, hemen oturur ve cemaatle birlikte ayağa kalkar.
5. Erkekler iftitah tekbiri alırken ellerini yenlerinin dışına çıkarmak.
6. Namaza dururken kalbin ameli olan niyete lisanın fiili olan sözü eklemek. Söyleme kalbin amelini engelliyorsa kalbin niyeti ile yetinmek gerekir.
7. Namazda bulunan erkek ve kadının huşu üzere olup kıyamda secde yerine, rükuda ayaklarının üzerine ve secdede burnun iki kanadına, otururken kucağına ve uyluk üzerlerine ve selamda omuz başlarına bakması.
8. Namaz esnasında mümkün oldukça öksürüğü, geğirmeyi gidermek ve esneme durumunda ağzı tutmak, dudakları dişlerle olsun kapamak; bu da yeterli olmazsa sağ el ile kapamak.
9. Tek başına namaz kılan kişinin, rüku ve secde tesbihlerini üçten fazla yapması.
Bütün bunlar yapılması güzel (müstahsen) olan şeylerdir ve ibadet esnasında Allah’ın huzurunda olma şuuruna ve O’na gösterilmesi gereken tazime de uygun davranışlardır.
